دیسلکسیا (Dyslexia) نوعی اختلال یادگیری است که باعث اختلال در توانایی خواندن و نوشتن می‌شود.

این بیماری قسمت‌هایی از مغز را که مربوط به تشخیص صدای حروف و وردازش زبان است، درگیر می‌کند و عموماً بر توانایی تشخیص کلمات، املا و آوای حروف تاثیر می گذارد.

افراد مبتلا دیسلکسیا، هوش نرمالی دارند و بینایی آنها طبیعی است. اکثر کودکان مبتلا به این اختلال، با انجام اقداماتی نظیر یک برنامه تخصصی یا آموزش خصوصی مناسب، همچنین زیر نظر پزشک و روانشناس قرار گرفتن به موقع و حمایت‌های عاطفی می‌توانند در روند بهبودی علائم دیسلکسیا مفید واقع شوند.

دیسلکسیا درمان قطعی ندارد اما ارزیابی و مداخله زودهنگام به بهترین نتایج منجر می‌شود. تشخیص این اختلال گاهی سال‌ها طول می‌کشد و تا زمان بزرگسالی شناخته نمی‌شود اما هرگز برای کمک گرفتن دیر نیست.

دیسلکسیا که در رده‌ی اختلالات یادگیری قرار می‌گیرد به انواع مختلف ناتوانی‌های خواندن: مثل آهسته خواندن، مشکل در خواندن باسرعت و بدون اشتباه‌، مشکل در هجی کردن و درک مطلب، یا مخلوط کردن کلمات اطلاق می‌شود.

افراد مبتلا به نارساخوانی در خواندن با سرعت خوب و بدون اشتباه مشکل دارند. همچنین ممکن است در درک مطلب، هجی و نوشتن مشکل داشته باشند.

حالا که متوجه شدیم که دیسلکسیا چیست در ادامه به یادگیری زبان دوم در کودکان مبتلا به دیسلکسیا می‌پردازیم.

یادگیری زبان دوم در کودکان مبتلا به دیسلکسیا

بسیاری از مدارس، آموزش زبان‌های خارجی به دانش‌آموزان خود را در دوران راهنمایی یا دبیرستان شروع می کنند.

دانش آموزان برای فارغ التحصیلی از مقطع دبیرستان باید دو الی سه سال زبان خارجی را بگذرانند. برای برخی از دانش آموزان مبتلا به نارساخوانی، یادگیری زبان دوم یک تجربه توانمندساز بوده و همچنین ممکن است به آنها کمک کند برخی از ظرایف زبان مادری خود را درک کنند. اما اینکه بچه‌ها کدام زبان خارجی انتخاب می‌کنند، تفاوت زیادی در میزان مهارت آنها ایجاد خواهد نمود.

 متخصصان دیسلکسیا بر این عقیده‌اند  که به کودکان نارساخوان باید فرصت یادگیری یک زبان خارجی داده شود. بسیاری از کودکان نارساخوان، از روش‌های چند حسی آموزش زبان که شامل بازی نقش، آواز، بازی و سایر فعالیتهای گروهی است لذت خواهند برد. یادگیری یک زبان خارجی با رشد آگاهی دانش آموزان از سایر فرهنگ‌ها، افق دید دانش آموزان را گسترش خواهد داد.

ممکن است یادگیری یک زبان خارجی برای افراد نارساخوان بیشتر طول بکشد و مشکلات آن مشابه با مشکلات یادگیری خواندن و نوشتن به زبان مادری باشد. آنها همچنین ممکن است در بخش‌هایی مانند سرعت پردازش اطلاعات، بازیابی کلمه و حافظه کوتاه مدت با مشکلاتی روبرو شوند.

انتخاب زبان

یادگیری برخی از زبان‌ها ممکن است برای زبان آموزان نارساخوان مشکل‌ترباشند. برخی از زبان‌ها مانند زبان فرانسه و انگلیسی از شفافیت کمتری نسبت به سایر زبان‌ها برخوردارند.این بدان معنی است که اصوات زبان به وضوح با ترکیب حروف مطابقت نداشته و بی‌نظمی بیشتری در تلفظ و هجی وجود دارد.

از طرف دیگر، زبان‌های اسپانیایی، ایتالیایی و آلمانی، زبانی بسیار شفاف‌تر با مکاتبات صوتی‌ واضح‌تر هستند.

انتخاب درست یک زبان دوم می‌تواند فرآیند خواندن و هجی کردن را تسهیل کند. زبان آلمانی مزیت دیگری نیز دارد که سیستم صوتی آن که بسیار نزدیک به انگلیسی بوده و علاوه بر این تعداد کلمات مشترکی زیادی با انگلیسی دارد. با این حال، زبان آموزان نارساخوان ممکن است با جنبه‌های دیگر آلمانی مانند جنسیت اسم ها، چندین ترکیب صامت، کلمات چند جمله‌ای طولانی و ترتیب کلمات ناآشنا با چالش مواجه شوند.

 آیا یادگیری زبان دوم برای کودک نارساخوان مناسب است؟

حتی اگر یادگیری یک زبان خارجی بخشی از برنامه درسی مدرسه باشد، اما در شرایطی که کودک دارای مشکلات نارساخوانی قابل‌توجهی است که حتی در یادگیری زبان مادری خود هم درمانده شده، می‌تواند از پذیرش آن سر باز بزند. این بدان معناست که دانش آموز مجبور نیست در کلاس ها یا امتحانات مربوط به یادگیری زبان دوم مدرسه شرکت کند.

با اینکه در توضیحات ابتدای متن گفتیم که یادگیری زبان دوم برای کودکان نارساخوان حکم یک توانمندساز را دارد، با این وجود همه‌ی بچه‌های مبتلا به نارساخوانی با تلاش برای یادگیری زبان دوم احساس قدرت نمی‌کنند. برای بسیاری از این کودکان، این کار خیلی سخت و استرس زاست. به این دلیل که آنها با مشکلات مشابهی که هنگام یادگیری خواندن و نوشتن زبان مادری خود داشتند روبرو شده‌اند. آنها ممکن است نتوانند صداهای خاصی را تشخیص دهند، یا حروف را با صداها مرتبط کنند. همچنین ممکن است در به صدا درآوردن و به خاط سپردن کلماتی که می‌خوانند مشکل داشته باشند و نتوانند آنها را به صورت خودکار بخوانند.

انتخاب زبان مناسب

این که بچه‌ها کدام زبان خارجی انتخاب می‌کنند تفاوت زیادی در میزان مهارت آنها ایجاد خواهد کرد.

البته در فرآیند انتخاب، مهمترین مسئله‌ای که باید به آن توجه داشت علاقمندی شخص است،ذ یعنی اینکه فرد بیشتر به یادگیری چه زبانی علاقه دارد.

افرادی که به یادگیری زبان فرانسه علاقمندند، ممکن است انگیزه بیشتری در تلاش برای یادگیری آن داشته باشند.اما بچه‌هایی که ترجیح خاصی ندارند، ممکن است زبان اسپانیایی را انتخاب کنند. زبان اسپانیایی می‌تواند انتخاب خوبی برای کودکان مبتلا به نارساخوانی باشد چون قابل پیش بینی‌تر از بسیاری از زبان ها بوده و قوانین و استثناعات کمتری دارد.