مانند اکثر زبان های دنیا مانند زبان های اروپایی و غیره، هر زبان دارای چند حروف خاص است مختص به خود آن زبان است. زبان های عربی، فارسی و کردی نیز از این قضیه مستثنی نیستند و این امر در مورد آن ها نیز صدق می کند. در ادامه نشان خواهیم داد که چگونه می توانید به راحتی تفاوت بین زبان های نوشته شده با خط عربی را تشخیص دهید.

کلمات سبز رنگ موجود در این مقاله از پرچم عربستان، زرد رنگ از خورشید روی پرچم کردها و قرمز رنگ از یک سوم پایین پرچم کشور ایران تهیه شده است.

چرا این زبانها را بشناسیم

برای برخی از افراد، این امر به خاطر شغل آنها مهم است، به ویژه اگر در حوزه نوشتاری یا پردازش آن مانند کتابخانه ها کار می کنند. برای افرادی که در حال یادگیری زبان خاورمیانه هستند، این نکته ممکن است اهمیت داشته باشد که بدانند آنچه که ممکن است به زبانی یاد می گیرند، مربوط به آن زبان نباشد و همچنین ممکن است کار سرگرم کننده ای اگر بتوانند با تکیه بر دانش و غریزه خود تعیین کنند که چه چیزی به چه زبانی نوشته شده است.

زبان های عربی، فارسی، کردی و بسیاری دیگر از زبان ها همه از خطی مبتنی بر عربی استفاده می کنند. در زمان امپراتوری عثمانی، زبان ترکی نیز به زبان عربی نوشته می شد تا اینکه مصطفی کمال آتاترک در سال ۱۹۲۸ تغییر آن به خط لاتین را اعلام کرد.

شاید بسیاری از مردم این را ندانند، اما این زبانها همه به خانواده های زبانی مختلفی تعلق دارند. در واقع، زبان فارسی و کردی زبانهای هندواروپایی هستند و شباهت بیشتری با زبان انگلیسی و یونانی نسبت به زبان عربی دارند و از سوی دیگر، زبان ترکی متعلق به خانواده زبانی دیگری است.

شباهت ها و تفاوت ها

ما در این اینجا فقط در مورد زبان های عربی، فارسی و کردی بحث می کنیم و به زبان هایی مانند پشتو و اردو که در آن ها نیز خط عربی استفاده شده را مورد برسی قرار نداده ایم.

با وجود شباهت بین حروف تشکیل دهنده کلمات، شما باید در تفاوت های چشمگیری مانند واژگان و طول جملات دقت کرده باشید. به غیر از این موارد ممکن است تفاوت بخصوصی را در مورد این زبان ها احساس نکنید.

اگر فردی با زبان عربی آشنایی نداشته باشد ممکن است این سه زبان در ابتدا بسیار شبیه به هم به نظر برسند. به عنوان مثال، به جملات زیر نگاهی بیندازید:

مهنتي مثيرة جدا للإهتمام. أقابل الكثير من الناس.

شغل من خیلی جالبه. من با افراد زیاد ملاقات می کنم.

ئیشەکەم زۆر خۆشه. له‌گه‌ڵ خه‌ڵکانێکی زۆر ئاشنا ئه‌بم.

بسیاری از حروف در الفبای عربی یکسان به نظر می رسند، اما تنها با افزودن یک یا چند نقطه در بالا یا زیر یک حرف تفاوت دارند. این کار به یک زبان متفاوت با صداهای بیشتر اجازه می دهد تا حروف بیشتری را در صورت لزوم اضافه کند، درست مانند این که زبان آلمانی برای به دست آوردن حروف اضافی دو نقطه به مصوت ها مانند ä، ö و ü اضافه می کند.

در اینجا لیست الفبای حروف به زبانهای عربی، فارسی و کردی آمده است.

به حروف اضافی فارسی و کردی توجه کنید.

عربی

ا ب ت ث ج ح خ د د ر ر س س ش ض ض ط ع ع غ ف ق ل م ن ه و ي

فارسی

آ ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ر ژ ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ک گ ل م ن و ه ی

کردی

ا ب پ ت ج چ ح خ د ر ڕ ز ژ س ش ع غ ف ڤ ق ک گ ل ڵ م ن هه ە و وو ۆ ی ێ ئـ

در مورد ۴ حرف از حروف الفبای عربی که عبارت اند از ص ض ط ظ باید این نکته را در نظر گرفت کرد که این حروف و آواهای آن ها فقط در زبان عربی ظاهر می شوند، اما از آنجا که زبان فاریب واژگان زیادی را از زبان عربی گرفته است، اغلب در زبان فارسی نیز ظاهر می شوند ولی آوای آن ها شامل این بحث نمی شوند. زبان کردی ترجیح داده است به هیچ وجه از آنها استفاده نکند.

اگر تا به حال حرف ط را کوچکتر از سایر حروف به عنوان یک حرف اضافه در بالای حروف دیگر مشاهده کردید ( ڈ ڑ )، پس شما به زبان اردو نگاه کردید و از آنجا که قرار است اردو با خط نستعلیق نوشته شود، ظاهر آن به کلی با هر دو زبان عربی و یا فارسی کاملاً متفاوت است و به صورت مورب با حروف بلند و کوتاه از سمت راست بالا به سمت چپ پایین نوشته می شود.

حروف منحصر به فرد

حروف منحصر به فرد بین زبان فارسی و زبان کردی:

 چ پ ژ گ

و حروفی منحصراً برای زبان کردی می باشند عبارتاند از:

 ڕ ڤ ڵ ۆ ێ

توجه داشته باشید که چگونه چهار حرف منحصر به فرد کردی دارای “v” اضافی می باشند که در بالا یا پایین حروف اصلی نوشته شده است.

بنابراین اگرچه فارسی حروف زیادی را با کردی و عربی به اشتراک می گذارد، اما باید توجه داشته باشید که فارسی فاقد بسیاری از حروف رایج در کردی است. الفبای کردی بیشترین حروف را در بین این سه زبان دارد.

کردی مرکزی (سورانی)

ما در ابتدا باید روشن می کنیم که در مورد کردی مرکزی نه اشکال دیگر زبان کردی (چندین زبان کردی وجود دارد) صحبت می کنیم. زبان کردی که در شمال ترکیه صحبت می شود، «کرمانجی» نام دارد. زبان کردی مورد بحث ما در این مقاله سورانی است که در عراق صحبت می شود.

ساده ترین راه برای تشخیص متن کردی جستجوی اشکال کوچک “v” در بالا یا پایین حروف است.

منتظر کی هستی؟

چاوەڕێی کێ ئەکەیت؟

و چند مثال دیگر:

دوێنێ هه‌وا زۆر خۆش نه‌بوو.

شوشە لە لم دروست ئەکرێت.

همچنین ملاحظه خواهید کرد که حرف ”ه“ در وسط یک کلمه در کردی شکل خاص خود را دارد که در زبان عربی غیر ممکن است: ”ـەـ“. در زبان عربی، همان حرف ”ه“ شبیه ”ـهـ“ است. بنابراین اگرچه ”ه“ عربی و ”ه“ کردی یکسان به نظر می رسند ولی در زبان عربی به کاراکتر بعدی پیوند می خورد در حالی که در زبان کردی اینطور نیست. تشخیص این موارد در میان کلمات کردی بسیار آسان است.

عربی استاندارد

تشخیص زبان عربی به هنگام حرکت گذاری حروف بسیار آسان است. تقریباً هر حرفی دارای نمادی در بالا یا پایین است که آن را با زبان کردی یا فارسی متمایز می کند. مثال:

هوا سرد نیست.

الْجَوُّ لَيْسَ بَارِدًا.

متأسفانه، بیشتر اوقات متون عربی بدون حرکت گذاری نوشته می شوند و این امر تشخیص یا خواندن صحیح را برای خارجیان دشوار می کند.

در اینجا نمونه ای از جمله نوشته شده با حرکت گذاری و همان جمله بدون حرکت گذاری را مشاهده می کنید:

زن و شوهر پیر در حال قدم زدن در پارک بودند.

كَانَ الزَّوْجَيْنِ الْعَجُوزَيْنِ يَتَمَشَّوْنَ فِي الْحَدِيَقَةِ.         با حرکت گذاری

کان الزوجين العجوزين يتمشون في الحديقة.     بدون حرکت گذاری

در این مثال با یافتن حروفی مانند ”ي“ در پایان کلمات و یافتن حروف ”ة ، ـة“ در پایان کلمات مؤنث می توانید به این یک متن به زبان عربی نوشته شده است یا خیر پی ببرید.

دوباره به همان مثال نگاه کنید

کان الزوجين العجوزين يتمشون فــي الحديقــة

این دو حرف کافی است تا مطمئن شوید متنی که می بینید به زبان عربی نه به زبان فارسی یا زبان کردی نوشته شده است.

چند نمونه دیگر:

مَا هُوَ أَطْوَلُ نَهْرٍ فِــي الْعَالَمِ؟

أُرِيدُ أَنْ أَذْهَبَ إِلَى الْكُلِّيَّةِ عِنْدَمَا أَنْتَهِــي مِنَ الْمَدْرَسَــة الثَّانَوِيَّــةِ.

وَصَلَ أَصْدِقَائِــي يَوْمَ الْجُمُعَــةِ.

به خاطر داشته باشید که گاهی ممکن است یک جمله کامل بدون این حروف ”ي ، ة ، ـة“داشته باشید.

برای مثال:

متى وصل البريد هذا الصباح؟

در این مورد، اگر زبان عربی را نمی دانید ، ممکن است کمی دشوارتر باشد. اما یکی دیگر از راههای سریع برای شناخت زبان عربی در متون وجود ”الـ“ است در کلمه عربی است که همانند ”the“ در زبان انگلیسی به اسامی متصل می شود، این نشانه بارز زبان عربی است.

اکنون شما دو راه آسان دارید که می توانید با کمک آن ها بگویید آیا یک متن عربی است یا خیر؛ انتهای کلمات را برای حروف خاص جستجو کنید و کلمه عربی ”الـ“ را بررسی کنید زیرا در عربی حتی بیشتر از فارسی و کردی وجود دارد.

در مثال های زیر جمله سوم دارای “الـ” است اما به دلیل حرف بعد از آن در زیر شکل متفاوتی به خود گرفته است: در اینجا ، الـأَ به الأَ تغییر شکل می دهد که از نظر زیبایی ظاهر خوشایندتر است.

الــبْرَازِيلُ بَلَدٌ كَبِيرٌ جِدًا.

إِنَّهَا تَأْكُلُ تُفَّاحَــةً.

تَدُورُ الأَرْضُ حَوْلَ الــشَّمْسِ.

لاَ أُحِبُّ كُرَةَ الْــقَدَمِ.

زبان فارسی

در زبان انگلیسی از زبان ایران یا فارسی، به نام Persian نام برده می شود. هر چند هر کشور دارای استاندارد محلی است ولی زبان فارسی در بسیاری از کشورها مانند فارسی در ایران، دری در افغانستان (با همان خط نوشته می شود) و تاجیکی در تاجیکستان (به خط سیریلیک نوشته می شود) به عنوان یک زبان بین المللی، همانند زبان انگلیسی در عصر حاضر، شناخته می شود.

در اینجا منظور از زبان بین المللی، زبان مشترک بین مردمانی که هریک دارای زبان مادری متفاوتی هستند و با آن ارتباط برقرار می کنند.

همه زبانهای مرتبط در این منطقه به همراه زبانهای هند و شبه قاره ای که از زبان سانسکریت (از جمله هندی و اردو) نشأت گرفته اند شاخه شرقی خانواده زبانهای هندواروپایی یعنی هندوایرانی را تشکیل می دهد.

زبان های کردی و فارسی از نظر زبانی، زبانهای خواهری هستند و هر دو در شاخه ایرانی هستند، درست همانند اینکه انگلیسی و آلمانی را می توان زبانهای خواهر شاخه ژرمن دانست.

از آنجا که زبان فارسی یک زبان هندواروپایی است، از نظر زبانی با زبان عربی ارتباطی ندارد. کشورهایی مانند ایران که به زبان فارسی صحبت می کنند دارای ویژگی های فرهنگی بسیاری با جهان عرب زبان هستند.

شناخت زبان فارسی برای خارجی زبانان چالش برانگیزتر است زیرا هر دو ویژگی کردی و عربی را در خود جای داده است.

به این جملات فارسی زیر دقت کنید:

من هیچی درباره اقتصاد نمیدونم.

هیچ کدوم از فروشگاهها باز نبود.

اگه کسی هر سوالی داره, خوشحال میشم جواب بدم.

در اینجا نکاتی در مورد نحوه تشخیص اینکه آیا نوشته ای به زبان فارسی می باشد یا خیر وجود دارد:

اگر حروف ” گ چ پ ژ” را می بینید ، واضح است که متن عربی نیست ، اما همچنان می تواند کردی باشد. همچنین باید به دنبال فقدان “v” در بالا یا زیر حروف باشید. بیایید چند نمونه را ببینیم.

تو هیــچ کدام از این کتابها را خوانده ای؟

قطار توی چــند دقیقه دیــگــه حرکت میکنه.

متأسفانه، برخی از جملات کامل ممکن است حاوی هیچ یک از این حروف ” گ چ پ ژ” نباشند. در این مورد، باید به نکته زیر تکیه کرد.

مایلی با ما غذا بخوری، یا قبلا خوردی؟

من اونا رو اَز سالی که ازدواج کردن ندیـدم.

هوا امروز خوب است.

برادرم در یک بانک کار می کــند.

زمین دور خورشید میچرخــه.

نکته: زبان فرسی بر خلاف زبان عربی، یک زبان (SOV) یعنی فاعل، مفعول، فعل می باشد، پس آخرین کلمه هر جمله به شکل فعل است.

بنابراین، جملات فارسی اغلب به یکی از حروف”ـد ، ـم ، ـی ، ـند ، ـست ، ـه“ ختم می شوند. دو جمله مثال بالا شامل یک یا چند مورد از این حروف در انتهای جمله است و بنابراین می توان با این قاعده ساده نتیجه گرفت.

آنچه در نگاه اول تشخیص فارسی را دشوار می کند این است که زبان فارسی بسیاری از کلمات مشابه را با کردی و عربی دارد و حتی برخی از کلمات دقیقاً به یک شکل نوشته می شوند. مثال:

مدرسة در عربی و مدرسه در فارسی

مريض در عربی و مريض در فارسی

اسم در عربی و اسم در فارسی

معلم در عربی و معلم در فارسی

سياسة در عربی و سياست در فارسی

جدید در عربی و جدید در فارسی

فارسی هزاران کلمه از این قبیل را از هجوم زبان عربی دارد.

در این حالت ، شما دو گزینه دارید، یا باید به یک جمله طولانی تر برای تعیین دقیق زبان مورد نظر خود تکیه کنید، یا یکی از این سه زبان را یاد بگیرید.

آخرین راه برای تشخیص آسان فارسی از عربی و کردی اعداد است.

اعداد در انگلیسی به صورت: 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

در عربی به صورت: ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩

در زبان کردی به صورت: ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩

در فارسی به صورت: ۹ ۸ ۷ ۶ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱ ۰ می باشند.

در حالی که اعداد در زبان عربی و کردی یکسان هستند، اعداد فارسی چهار، پنج و شش (۶ ۵ ۴) متفاوت نوشته می شوند.

این نکات باید به شما کمک کند تا زبانهای عربی، فارسی و کردی سورانی را از هم جدا کنید. اگر تصمیم بگیرید که مطالعه هر یک از این زبان ها را شروع کنید، روزی تشخیص همه زبان های دیگر که از خط عربی استفاده می کنند برای شما بسیار آسان تر خواهد بود.